Nice uzmanlar, doktorlar, mühendisler, psikologlar konu hakkında görüş bildirdi. Sıra bana, yani hayatını internet üstüne kurmuş, 1995 yılından bu yana günde ortalama 8 saat internete giren, kucağında, sırtında ya da avuç içinde internet taşıyan, 10 yaşında çocuk sahibi babaya geldi. Biraz ben size ne olup ne bittiğini, neyi niye yaptığımı ya da yapmadığımı anlatayım.
Ben hayatımı internetten kazandığım için evimde her daim en az iki internet bağlantısı bulunuyor. Şu anda evimizde üç adet çalışır durumda internete giren telefon, bir adet içinde GSM bağlantısı olan tablet, üç adet taşınabilir bilgisayar var. Bir adet VINN her zaman çantamda ama genelde bilgisayarlarımız için iPhone üstünden tethering yapıyoruz. Böylesi daha hesaplı oluyor. Her tür sosyal medya sitesinden bizi ailecek bulmanız mümkün.
Çocuğumuz doğduğundan bu yana bilgisayarı biliyor ve tanıyor. O konuda hiçbir şekilde yasaklamaya tabi olmadı. Zaten onun için bilgisayar, bir uzay aleti değil, müthiş ayrıcalığı olan ulaşılmaz bir şey değil. Evdeki meyve sıkacağı onun için daha kurcalanabilir bir şey. Çünkü bıçaklarının elini kesme ihtimali yüzünden ona dokunması çok hoş karşılanmıyor. İnternete girmeyi mevye sıkmaktan daha enteresan bulmuyor bu bakış açısıyla.
İnternete girmesi için süre ve günün saatleri konusunda hiç polemik yaratmadık ailece. İsteyince girdi, istemeyince girmedi. Zaten internet ve bilgisayar açlığı çekmediği için bilgisayarla birlikte geçirmek istediği vakti kendisi ayarlayabiliyor. Örneğin 30 dakika bilgisayarla oynadıktan sonra hayatında en çok sevdiği şey olan basketbol oynamak için her şeyi bırakıp sokağa koşuyor. Arkadaşlarıyla takılmak bilgisayarda oyun oynamaktan daha önemli onun için.
Gelelim en büyük polemik konumuz hangi sitelere nasıl gireceği sorunsalına… Şu anda interneti sadece flash temelli oyun sitelerine girmek ve orada oynamak için kullanıyor. Facebook vesair ortamları biliyor. Ama oralara ihtiyacı yok. Kendine ait güvenli bir elektronik posta adresi var ama şu anda ihtiyaç duymuyor. Google nedir ve nasıl kullanılır çok iyi biliyor. Okulundan ödevleri için bu ortamda araştırma yapması istendiğinde sorunsuz bir biçimde kullanıyor. Bunun dışında bilmediği kelimelerin anlamları, yabancı dilde kelimelerin ne demek olduğuna dair baktığı sözlük siteleri var.
Bilgisayar onu antisosyal bir çocuk haline getirmiyor. Çünkü o sosyal dünyasında gayet mutlu. Sporunu yapıyor, okuldaki arkadaşlarıyla, hafta sonu buluştuğu arkadaşlarıyla iyi vakit geçiriyor. Onun bakış açısıyla neden biriyle koşup terlemek varken bilgisayarda vakit geçirsinler? Eğer bilgisayarda vakit geçirmeleri gerekirse bir oyun açıyorlar ve birlikte bu oyunu çözmeye, daha ileri kademeye gitmeye çalışıyorlar. Ama bu oyunları normal bir koşmaca oyununda geçirdikleri zamandan uzun olmuyor.
Elbette bilgisayarında gitmesi gereken adresler belli. O adreslerin içinde çocuk psikolojik sağlığını tehdit edecek unsurlar olmadığını biliyorum çünkü ben de onunla ya da onsuz o sitelerde oyun oynuyorum. O olmadan seyrettiği çizgi filmleri izleyip orada konuşulanları değerlendirdiğim gibi. O olmadan onun öğretmenleriyle onun hakkında kısa görüşmeler yaptığım gibi. Onun hayatının bir kısmını yaşamaya çalışıyorum elimden geldiğince. Hem onu daha iyi anlıyorum hem de onun hoşuna gidiyor onun hayatında şeyler (çizgi film, oyunlar, vs) konusunda bilgi ve fikir sahibi olmam…
Bu yaşa kadar biliyorum, bundan sonrasını birlikte deneme yanılma yoluyla bulacağız. Size kısa bir özet geçmek gerekirse:
1. Çocuğunuzla ilgilenin. Bilgisayar çocuğunuzla ilgilenmemeniz için size vakit sağlayan bir araç değildir
2. Bilgisayarı onun için sıradan bir alet haline getirin. Olmayan anlamlar yüklemeyin. Televizyon neyse, mutfak robotu neyse bilgisayar da o olsun
3. Onu anlayın. Bilgisayarda yaptıklarını paylaşın. Ama gizli ve sinsice kontrol etmeyin, onun sizinle paylaşmasını sağlayın. Bunun için onun rekorunu kırmak ve bununla övünmek, onun rekorunu kıramadığınız için yakınmak
çok iyi yöntemler. Bu sayede orada olan yanlış şeyleri de sizinle paylaşıyor olabilir.
4. Arkadaşları onun gibi yetiştirilmiyor olabilir. Yanlış bir şey gördüğünüzde bunu bir trajediye dönüştürmeyin. Aşırı tepkiler yapmaması gereken şeylere karşı iştahını kabartıyor. Kötü şeyler olarak kodladığınız kavramlar olsun. Ama dediğim gibi bunlara girmezse daha mutlu olabileceği konusunda iknaya çalışın onu. Yasaklayarak başa çıkamayacağınız gün gibi aşikar.
5. Ceza mekanizmasına bilgisayarı karıştırmayın. Bilgisayara olmaz anlamlar yüklemesine, hayatının amacı haline getirmesine izin vermeyin.
6. Saat sınırlamaları getirmeyin. Ama sınırlamaları siz kendi kafanızda gerçekleştirin. Mesela belli bir saatin sonunda bilgisayarı bırakması için ona kızmak bağırmak yerine daha eğlenceli bir şey sunun.
7. Onun kullandığı bilgisayarı kullanın. Onun kafasından düşünmeye çalışın.
Siz de hatalar yaparak öğrendiniz pek çok şeyi. Bırakın o da hata yapsın. Sadece aynı hatayı birkaç kez yapmadığına emin olun.
