Dünyaca ünlü araştırma şirketi Thomson Reuters’in G-20 ülkelerinde şirketlerin Ar-Ge ve inovasyon performansları eylül ayı raporuna göre, OYAK Renault, Vestel Beyaz Eşya ve Durmazlar AŞ’nin, Türkiye’de “en buluşçu 10 şirket” arasında yer aldığı bildirildi.
Rapora göre başta Çin ve Hindistan olmak üzere gelişmekte olan ülkelerin gelişmiş ülkelerle arayı hızla kapatıyor. Özellikle ABD gibi ‘en büyük üretici’ pozisyonundaki ülkelerin de bilimsel araştırmalar konusunda görece gerilediğini gösteriyor. Örneğin Çin, 2003-2012 yılları arasında araştırmada dünya payını yüzde 5,6’dan yüzde 14’e çıkarırken, ABD aynı dönemde yüzde 33’ten yüzde 27,8’e gerilemiş. Yani, Ar-Ge ve inovasyonda Avrupa ve Kuzey Amerika’nın hakimiyet alanına Asya ülkeleri de güçlü birer oyuncu olarak girmeye başlamış. Bu da coğrafi ve metaforik olarak birbirinden çok uzakta olan ülkeleri bir araya getiren önemli bir unsur.
Buluş başvuruları 10 yılda 18 kat arttı Söz konusu araştırmada, Arjantin, Avustralya, Brezilya, Kanada, Çin, Avrupa Birliği, Fransa, Almanya, Büyük Britanya, Hindistan, Endonezya, İtalya, Japonya, Meksika, Rusya, Suudi Arabistan, Güney Afrika, Güney Kore, Türkiye, ABD’nin bilimsel araştırma, Ar-Ge, inovasyon ve buluş potansiyelleri mercek altına alındı. Raporun Türkiye sayfalarında, ülkede bin çalışan başına 3,41 Ar-Ge personeli düştüğü bilgisinin yanı sıra, 2003-2012 yılları arasında Türkiye’deki buluşların 18 kat arttığı ve aynı dönemde yerli firma başvurularının oranının da yüzde 70’ten yüzde 97’ye çıktığı kaydediliyor. Raporun Türkiye sayfalarında, öne çıkan buluş ve teknolojik araştırma alanları da şu şekilde sıralanıyor. Küçük askeri silah teknolojisi, soğutucular, tekstil işleme, taşıt bağlantıları ve diğer teknoloji alanları.
Şimdi gelelim üstünde çok tartıştığımız, telekomünikasyon alanına. Bu alan ülkenin en büyük sektörü. En çok vergi veren sektörlerinden biri. En çok yurt dışı açılımı olan sektörlerinden biri. Üstelik bu sektörde bakanlık marifetiyle zorunlu Ar-Ge yapılması gündeme geldi. 3G lisansı vermek için Ar-Ge merkezi kurulmasını şart koşan bakanlığımız o da yetmezmiş gibi baz istasyonu konusunda Türkiye’de çalışacak olan şirketlerin de Ar-Ge merkezi kurmasını şart koştu.
Ne oldu? Bir tek Turkcell Teknoloji, o da zaten 3G lisansı olmadan bu işe başlamıştı, yani zorunlu olarak değil zaten bu işi yapıyordu, patent listesine beşinci sıradan girebildi. Peki birinci sıradaki beyaz eşya ve otomotiv sektöründe regülatif ir patent zorlaması var mı? Yok. Aşağıda iki adet gaz şirketi var enerji bakanlığının bir zorlaması var mı? Yok.
Demek ki neymiş? İhtiyacı olan bu yoldan yürürmüş. Bakanlık, önümüzdeki günlerde patent sayısı zorunluluğu getirsin, bu şirketler eser miktarda patent almazsa ben de hiçbir şey bilmiyorum…
Bu arada bu rakamları gördükten sonra şu soruyu da sormak istiyorum: Gerçekten Turkcell dışındaki şirketlerin 17’nin altında patenti mi var? Öyleyse bu kadar sektör büyüklüğüne, para kazanmaya ve zorunlu Ar-Ge çalışanına rağmen bu sayının altında kalmak çok ayıp değil mi?