Telia Sonera’nın Avrasya Bölgesi’ndeki göreli olarak en küçük operasyonunun ardından göreli olarak çoğunluğu kendilerine ait en büyük operasyonuna geçelim, sırayı Kazakistan’daki Kcell’e verelim.
Kazakistan müthiş bir ülke. 1991’de SSCB’den bağımsızlığını ilan ettikten hemen sonra büyük bir vizyonerlik örneği gösteren Türk yetkililer tarafından dakikalar mertebesinde tanınıyor. Nursultan Nazarbayev başa geçiyor. 2.7 milyon kilometrekareyle dünyanın en geniş coğrafyaya yayılmış dokuzuncu ülkesi, yüzölçümü olarak Türkiye’nin yaklaşık 5 katı.
İnanılmaz bir yeraltı zenginliği var. Kromdan titanyuma, manganezden kömüre, uranyumdan petrole, altından gümüşe kadar birçok maden ülke topraklarından adeta fışkırıyor. Nüfus 16.5 milyon, kişi başına gelir 10 bin doların üstünde. İnanılmaz gelişmiş bir şehircilik ama zor bir iklimleri var. Kuzey Kutbu’ndan gelen rüzgarlar kış aylarında ülkenin sıcaklığını -10 derecelerin altında tutuyor, bazı bölgelerde -50 derecelerin görüldüğü oluyor.
Enerji problemi yok, şehirler ışıl ışıl. Sadece 8.7 milyon kişilik bir işgücü var. Söylenenlere göre hayvancılık çok ileri gitmiş ama ülkede öylesine kaynaklar var ki kimse hayvancılık işine gitmiyor ve milyonlarca koyun sağılamıyor, kesilemiyor, ziyan olup gidiyor. İşsizlik düzenli olarak düşüyor, kişi başına gelir düzenli olarak artıyor.
Bu ülkeye Telia Sonera Fintur Turkcell ortaklığı ile giriyor. Ortaklığın son yapısı yüzde 58.55 Telia Sonera, yüzde 41.45 Turkcell şeklinde vücut bulmuş. Şirketin Yüzde 51’ine sahip olan Fintur Holding burayı işletmeye başlıyor. Kısa zamanda inanılmaz başarılar yaratıyor bu şirket. Ülkenin teknolojik anlamdaki gelişmelerini sırtlamakla kalmıyor, bu geniş coğrafyanın kapsanmasını ülkenin bir türlü gelememiş internetle gerçek anlamda tanışmasını da sağlıyor.
Ülkede cep telefonu penetrasyonunun yüzde 125’e çıktığı bir ortamda, bu kadar geniş coğrafyanın yaşattığı zorluklara rağmen data geliri toplam gelirlerin yüzde 10’unu geçmiş durumda. Bir yandan katma değerli hizmetlere de yakınlık sürüyor.
Günün birinde ülke başkanının zenginliği halka yayma stratejisi kapsamında devlet elindeki yüzde 49’luk hisseyi de elinden çıkarma kararı alıyor. Şirketin yüzde 24’ü Londra borsasında halka açılacak. Bu operasyonun yaklaşık 1.5 milyar dolarlık gelir yaratması bekleniyor.
Şirketin üst yönetimi, CEO’su bir Türk, Veysel Aral. Finanstan sorumlu genel müdür yardımcısı 1977 doğumlu gencecik Tolga Köktürk adında bir Türk. Şirketin teknik operasyonlarından sorumlu İhsan Faik Çıtlak, uzaya baz istasyonu kuralım deseniz kuracak bir Türk. Şirketin alt kadrolarına gittikçe daha fazla Türk’e rastlıyorsunuz. Türklere büyük sempati beslenen bu ülkede ülkenin en büyük operatörünün tepe yönetiminin bu sevgi ve saygının artmasında payı büyük. Şirket bu yıl kişi başına 117 dakikalık ortalama görüşme yaratmış, yine kişi başına yaratılan gelir 10.7 dolar.
Ne var ki Telia Sonera ve Çukurova Holding arasında yaşanan sürtüşme, bu şirkete manevi zarar vermiş. Türkiye’de basına yansıyan bu şirket içindeki yolsuzluk iddiaları herkesi derinden yaralamış. Her ne kadar mümkün olan tüm kaynaklar ve araştırmalarla bunlar yalanlanmış olsa da yine de moraller yerine gelememiş. Şirket yetkilileri kendi işlerine bakıyor olsa da ortada konuşulmayan bir burukluk var.
Diğer taraftan Kcell’in yüzde 49’unun halka açılması uygulamasında yine bu şirket başları ağrıtmış. Telia Sonera, Fintur içinde Çukurova Holding bu satın almanın içinde bulunmadığını söylese de yine basına aksi yönde görüşler yansımış. Yani Ne yapılırsa yapılsın, yapılanlar ne kadar pozitif olursa olsun ortada mutlaka baş ağrıtan dengeler var.
GSM dünyası tüm dünyanın en revaçta sektörü. Herkes bunu konuşuyor, herkes buradan konuşuyor. ABD bu treni nasıl olduysa kaçırdı ve yakalamakta oldukça zorlanıyor. Avrasya dünyanın gözünü diktiği enerji, tabii kaynaklar ve artan nüfus bölgesi. Bu bölgenin bu en büyük ülkesinde bu en büyük ekonomilerinden birinde Türkler geminin dümeninde. Üstelik bu dümen gemiyi yüzde 56 şirket karlılığına götürüyor.
Telia Sonera Çukurova Holding çekişmesinin bu güçlü ve yüksek potansiyelli şirkete zarar verme ihtimali barındırıyor. Herkesin daha akil davranıp bu gibi şirketleri el üstünde tutması lazım.
Bu sürtüşmeyle ilgili serinin son yazısını yine bu sitede okuyacaksınız.