Starlink Nedir Kaça Gelir

Starlink, SpaceX tarafından geliştirilen bir uydu internet takımyıldızı projesidir. Amaç, dünya genelinde yüksek hızlı, düşük gecikmeli ve uygun maliyetli internet erişimi sağlamaktır. Geleneksel fiber optik veya kablo altyapısına ihtiyaç duymadan, düşük Dünya yörüngesindeki (LEO) uydular aracılığıyla internet sunar. Özellikle kırsal alanlar, uzak bölgeler ve internet erişiminin sınırlı olduğu yerler için tasarlanmıştır. Sistem, binlerce küçük uyduyla çalışır ve kullanıcılar bu uydulara bir çanak anten (terminal) üzerinden bağlanır.

Starlink’in Tarihçesi

Starlink projesi, SpaceX’in kurucusu Elon Musk’ın vizyonunun bir parçası olarak ortaya çıktı. İşte kronolojik bir özet:

1. Fikir ve İlk Adımlar (2014-2015):
   • Elon Musk, 2014’te dünya çapında erişilebilir internet sağlamak için bir uydu ağı fikrini kamuoyuyla paylaştı. O dönemde SpaceX, roket teknolojisiyle tanınıyordu ve bu proje, şirketin uzaydaki iletişim alanına girişini işaret etti.
   • 2015’te SpaceX, Starlink için resmi olarak çalışmalara başladı ve Seattle’da bir ofis açarak uydu geliştirme ekibini kurdu.
2. İlk Test Uyduları (2018):
   • 22 Şubat 2018’de SpaceX, “Tintin A” ve “Tintin B” adında iki test uydusunu Falcon 9 roketiyle fırlattı. Bu uydular, Starlink’in teknolojisini test etmek için kullanıldı ve proje için ilk somut adım oldu.
3. İlk Operasyonel Lansman (2019):
   • 23 Mayıs 2019’da SpaceX, ilk 60 Starlink uydusunu yörüngeye gönderdi. Bu, büyük ölçekli bir takımyıldızı oluşturmanın başlangıcıydı. Uydular, 550 km gibi düşük bir yörüngede konumlandırıldı ve lazer tabanlı iletişimle birbirine bağlanmayı hedefliyordu.
4. Hizmetin Başlangıcı (2020):
   • Ekim 2020’de Starlink, ABD ve Kanada’da “Better Than Nothing Beta” (Hiç Yoktan İyidir Beta) programını başlattı. Kullanıcılar, aylık 99 USD karşılığında hizmete erişti ve hızlar 50-150 Mbps arasında değişti.
   • Bu dönemde, kitin maliyeti 499 USD olarak belirlendi.
5. Hızlı Genişleme (2021-2022):
   • 2021’de uydu sayısı hızla arttı; yıl sonuna kadar 1.800’den fazla uydu yörüngedeydi. Hizmet, Avrupa, Avustralya ve Güney Amerika gibi bölgelere yayıldı.
   • 2022’de Starlink, Ukrayna’daki savaş sırasında internet desteği sağlayarak küresel dikkat çekti. Aynı yıl, “Starlink Maritime” ve “Starlink Aviation” gibi özel hizmetler duyuruldu.
6. Yeni Nesil Uydular ve Mobilite (2023-2024):
   • 2023’te SpaceX, “V2 Mini” uydularını fırlatmaya başladı; bunlar daha yüksek kapasiteli ve kompakt tasarımlıydı. Starship roketiyle daha büyük “V2” uyduların fırlatılması planlandı.
   • 2024’te “Direct to Cell” (telefonlara doğrudan bağlantı) özelliği için ilk uydular gönderildi ve T-Mobile ile iş birliği yapıldı. Ayrıca Türkiye gibi yeni pazarlara açılmak için lisans başvuruları başladı.
7. Günümüz (Mart 2025):
   • Şu anda 7.500’den fazla Starlink uydusu yörüngede (bazıları aktif, bazıları yedek). Sistem, 70’ten fazla ülkede hizmet veriyor ve 2 milyondan fazla aboneye ulaştı.
   • Türkiye’de henüz resmi lansman olmadı, ama 2024’te BTK’ya yapılan başvuruyla hizmetin yakın zamanda başlayabileceği tahmin ediliyor.

Teknolojik Özellikler ve Hedefler:

• Uydular: Düşük Dünya yörüngesinde (LEO, 300-1.200 km), böylece gecikme süresi 20-40 ms civarında.
• Hız: Ortalama 100-200 Mbps, bazı kullanıcılar 300 Mbps’ye kadar çıkıyor.
• Gelecek: SpaceX, 42.000 uyduya kadar çıkmayı planlıyor ve lazer iletişimle ağ kapasitesini artırmayı hedefliyor.

Önemli Noktalar:

• Starlink, uzay çöpü ve astronomik gözlem endişeleri gibi eleştirilere rağmen, internet erişiminde devrim yaratma potansiyeline sahip. Elon Musk, projeyi Mars’taki kolonileşme için bir gelir kaynağı olarak da görüyor.
• Projenin başarısı, SpaceX’in Falcon 9 roketleriyle maliyetleri düşürmesine ve sık fırlatışlar yapmasına dayanıyor.

Çalıştırmak için nelere ihtiyacımız var?

Starlink kullanabilmek için teknik olarak aşağıdaki gereksinimlere ihtiyacın var:

1. Starlink Kiti (Donanım):
   • Uydu Çanağı (Dish): Starlink’in sunduğu uydu anteni, internet sinyallerini almak ve göndermek için gereklidir. Bu çanak, otomatik olarak uydulara yönelir ve açık bir gökyüzü görüşüne ihtiyaç duyar.
   • Modem/Yönlendirici: Starlink kiti içinde gelen Wi-Fi yönlendiricisi, internet bağlantısını evine veya cihazlarına dağıtmanı sağlar.
   • Güç Adaptörü: Çanağı ve modemi çalıştırabilmek için elektrik kaynağına bağlanan bir adaptör de kitin içinde yer alır.
   • Kablolar: Çanak ile modem arasındaki bağlantıyı sağlamak için gerekli kablolar (genellikle kutuda bulunur).
2. Açık Gökyüzü Görüşü:
   • Starlink çanağının düzgün çalışabilmesi için engelsiz bir gökyüzü görüşüne sahip bir alan gerekir. Ağaçlar, binalar veya diğer yapılar sinyali engelleyebilir. Starlink uygulamasını kullanarak en uygun konumu belirleyebilirsin.
3. Elektrik Kaynağı:
   • Çanak ve modem elektrikle çalışır, bu yüzden sabit bir güç kaynağına erişimin olmalı. Eğer mobil bir kullanım (örneğin karavan) düşünüyorsan, bir invertör veya taşınabilir güç kaynağı gerekebilir.
4. Starlink Aboneliği:
   • Starlink hizmetini aktif hale getirebilmek için bir abonelik planına kaydolman lazım. Bu, aylık bir ücret gerektirir (bölgene göre fiyat değişebilir). Türkiye’de henüz resmi olarak hizmet başlamadı (Mart 2025 itibarıyla), ancak Starlink’in web sitesinden ön kayıt yaptırabilirsin.
5. Kurulum Alanı:
   • Çanağı sabitlemek için düzgün bir yüzey (çatı, bahçe, vb.) bulman gerekiyor. Ayrıca kutuda gelen montaj aparatlarıyla kurulumu yapabilirsin ya da ek aksesuarlar (örneğin tripod veya direk) satın alabilirsin.
6. İnternet Cihazları:
   • Starlink ağına bağlanmak için Wi-Fi destekli bir telefon, bilgisayar veya başka bir cihaz yeterli. Modem varsayılan bir Wi-Fi ağı oluşturur ve bunu özelleştirebilirsin.

Türkiye’de durum

• Mart 2025 itibarıyla Starlink Türkiye’de resmi olarak kullanıma sunulmadı, ancak 2024’te BTK’ya lisans başvurusu yapıldığı biliniyor. Hizmet aktif hale geldiğinde, yukarıdaki ekipmanları Starlink’in resmi sitesinden sipariş edebilirsin.
• Mobil Kullanım: Eğer hareket halinde (örneğin karavanla) kullanmak istiyorsan, “Starlink Roam” gibi bir plan seçebilirsin, ancak bu da açık alan gereksinimini değiştirmez.

Akıllara takılan sorular

1. Çanak Ne Büyüklükte?

• Starlink çanağı (resmi adıyla “Dishy”) oldukça kompakt bir tasarıma sahip. Boyutları yaklaşık 50 cm uzunluk x 30 cm genişlik civarında (dikdörtgen şeklinde). Ağırlığı ise montaj aparatlarıyla birlikte yaklaşık 4-5 kg arasında değişiyor.
• Geleneksel uydu çanaklarından (örneğin TV uyduları) daha küçük ve şık bir tasarıma sahip. Yuvarlak bir tabanı var ve genellikle siyah-beyaz renkte.

2. Gökyüzünün Hangi Tarafına Doğru Bakıyor?

• Starlink çanağı belirli bir yöne (örneğin kuzey, güney) sabit bir şekilde bakmaz. Bunun yerine, gökyüzünde dolaşan Starlink uydularını takip edebilmek için otomatik yönlendirme yapar.
• Genellikle gökyüzünün en açık kısmına doğru eğilir. Kuzey yarımkürede (Türkiye dahil) çanak çoğunlukla kuzeye doğru hafif bir eğim alır, çünkü Starlink uydularının yörüngesi kuzey-güney ekseninde yoğunlaşır. Ancak bu, sabit bir yön değil; çanak kendi kendine hareket ederek en iyi sinyali bulur.
• Önemli olan: Çanağın önünde ağaç, bina veya başka bir engel olmaması. Starlink uygulamasında “Görüş Alanını Kontrol Et” özelliği var; telefonunla tarama yaparak çanağın gökyüzünü ne kadar iyi gördüğünü test edebilirsin.

3. Evimizde Çanak Takma Yeri Yoksa Ne Yapacağız?

Eğer evinde çanak için uygun bir yer yoksa (örneğin çatıda yer yoksa, apartmanda balkon sınırlıysa veya çevrede engeller varsa), birkaç çözüm yolu mevcut:

• Taşınabilir Montaj Çözümleri:
  • Tripod: Starlink’in resmi sitesinde veya üçüncü parti satıcılarda satılan bir tripod alarak çanağı yere, bahçeye veya açık bir alana kurabilirsin.
  • Geçici Stand: Kendi kendine bir stand yapabilirsin (örneğin bir direk veya sağlam bir masa üzerine sabitleyerek).
  • Uzun Kablolar: Starlink kitinde gelen kablo (yaklaşık 23 metre) çanağı daha uzak bir noktaya yerleştirmene olanak tanır. Ekstra kablo da satın alabilirsin.
• Balkon veya Pencere Kenarı:
  • Eğer balkonun varsa ve gökyüzünü görüyorsa, çanağı balkon zeminine veya korkuluğa sabitleyebilirsin. Pencere kenarına yerleştirmek için özel montaj aparatları da var (örneğin “pencere montaj kiti”).
  • Ancak pencerenin içinden sinyal almak genellikle işe yaramaz; çanak dışarıda olmalı.
• Komşu Alan Kullanımı:
  • Apartmanda yaşıyorsan ve çatıda yer yoksa, bina yönetimiyle konuşup çatıya kurulum izni alabilirsin. Alternatif olarak, açık alana sahip bir komşunun bahçesine kurup Wi-Fi’yi paylaşmayı düşünebilirsin (tabii onların izniyle).
• Mobil Kullanım:
  • Eğer sabit bir yer bulamıyorsan, çanağı bir araca (karavan, tekne) monte edip “Starlink Roam” planıyla mobil şekilde kullanabilirsin. Bu durumda da açık alan bulman yeterli.
• Engel Sorunu:
  • Eğer çevrende ağaçlar veya binalar sinyali engelliyorsa, çanağı daha yükseğe çıkarmak için bir direk (Starlink’in “uzun montaj direği” gibi) kullanabilirsin. Bu direkler 1-3 metre arasında değişiyor.

4. Gökyüzü Ne Kadar Açık Olmalı?

• Starlink çanağı, uydularla iletişim kurabilmek için geniş bir görüş alanına ihtiyaç duyar. Yani, çanağın üstünde veya çevresinde ağaçlar, binalar, dağlar gibi fiziksel engeller olmamalı.
• Teknik olarak, çanağın görüş açısı yaklaşık 100 derecelik bir koni şeklindedir (yani gökyüzünün yarısına yakın bir kısmı açık olmalı). Eğer bu alanın büyük kısmı engellenirse, sinyal kesintileri yaşayabilirsin.
• Starlink uygulaması, telefonunun kamerasıyla çevreyi tarayarak sana “görüş alanı”nın yeterliliğini söyler. Uygulama, “Engelsiz”, “Kısmen Engelli” veya “Engelli” şeklinde bir rapor verir. En iyi performans için “Engelsiz” bir alan ideal.

5. Bulutlar Etkiler mi?

• Hayır, bulutlar Starlink’in çalışmasını engellemez. Starlink, Ku-bandı frekanslarını kullanır ve bu frekanslar bulutlardan, sisten veya hafif yağmurdan genellikle etkilenmez. Yani gökyüzü bulutlu olsa da internet bağlantın devam eder.
• Ancak çok yoğun yağmur, kar yağışı veya fırtına gibi ekstrem hava koşulları sinyali zayıflatabilir. Buna “yağmur zayıflaması” (rain fade) deniyor. Yine de Starlink, geleneksel uydu internet sistemlerine göre bu konuda daha dayanıklı tasarlandı. Çoğu kullanıcı, hafif-orta şiddetteki yağmurda bile sorun yaşamadığını belirtiyor.

6. Ne Kadar Açıklık Yeterli?

• İdeal senaryo: Çanağın üstünde ve çevresinde hiçbir fiziksel engel olmaması. Mesela, bir tarlanın ortası veya açık bir çatı mükemmel olur.
• Kısmen açık alan: Eğer görüş alanında birkaç ağaç dalı veya küçük bir yapı varsa, bağlantı çalışabilir ama ara sıra kesintiler olabilir. Starlink, birden fazla uyduyla iletişim kurabildiği için bu tür küçük engelleri tolere edebilir.
• Kapalı alan: Eğer çanak binalarla çevrili bir avluda veya ağaçların arasında kalırsa, sinyal çok zayıf olur ve kullanışsız hale gelebilir.
• Çatı: Çoğu evde çatı iyi bir seçenek, çünkü çevreden daha yüksekte ve engel az.
• Balkon: Balkonun üstü açık ve gökyüzünü görüyorsa yeterli. Ama üst katlardan sarkan bir şey varsa sorun olabilir.
• Bahçe: Ağaç yoksa harika, ama ağaçlar varsa çanağı ağaç hizasının üstüne çıkarmak gerekebilir.
• Starlink kitini aldıktan sonra uygulamayı kullanarak deneme-yanılma yapabilirsin. Çanağı farklı yerlere koyup sinyal gücünü kontrol edebilirsin. Çanak zaten kendi kendine en iyi uyduyu bulmak için yönünü ayarlar.

Teknik Kapasitesi

Starlink’in bir bölgede aynı anda (eş zamanlı) kaç kişiyi destekleyebileceği, birkaç faktöre bağlıdır ve bu konuda kesin bir rakam vermek zor, çünkü bu sayı bölgedeki uydu yoğunluğuna, kullanıcıların bant genişliği kullanımına ve Starlink’in kapasite yönetimine bağlı olarak değişir. Ancak elimdeki bilgilerle sana bir tahmin sunabilirim:

1. Uydu Kapasitesi:

• Her bir Starlink uydusunun toplam bant genişliği kapasitesi yaklaşık 17-23 Gbps (gigabit per saniye) arasında. Ortalama 20 Gbps kabul edersek:
  • Eğer her kullanıcı 100 Mbps (megabit per saniye) hızda internet kullanıyorsa, teorik olarak bir uydu 200 eş zamanlı kullanıcıyı destekleyebilir (20.000 Mbps / 100 Mbps = 200).
  • Ancak bu, %100 verimlilik varsayımıyla geçerli. Gerçekte, verimlilik kayıpları ve ağ yönetimi nedeniyle bu sayı daha düşük olabilir.

2. Bölgedeki Uydu Sayısı:

• Bir bölgede aynı anda kaç uydu göründüğü önemli. Starlink’in yörünge düzeni, belirli bir anda bir bölgenin üzerinde birden fazla uydu bulunmasını sağlar. Örneğin, ABD üzerinde herhangi bir anda 50-100 uydu aktif olabilir (bu sayı toplam 7.500+ uyduyla artıyor).
• Diyelim ki bir bölgede 10 uydu aynı anda hizmet veriyor; bu, teorik olarak 2.000 eş zamanlı kullanıcı anlamına gelebilir (10 uydu x 200 kullanıcı).

3. Gerçek Dünya Koşulları:

• Aşırı Abonelik (Oversubscription): Starlink, tıpkı diğer internet sağlayıcıları gibi, tüm kullanıcıların aynı anda maksimum bant genişliğini kullanmayacağını varsayar. Bu yüzden bir bölgede 2.000 eş zamanlı kullanıcı kapasitesi varsa, toplam abone sayısı bunun 3-5 katı olabilir (6.000-10.000 abone gibi). Ancak bu, aynı anda bağlananların sayısını değil, toplam potansiyel kullanıcıyı gösterir.
• Yoğunluk: Şehir gibi yoğun alanlarda kapasite daha çabuk dolabilir ve hızlar düşebilir. Kırsal alanlarda ise daha az kullanıcı olduğundan eş zamanlı bağlantılar daha stabil kalır.

4. Starlink’in Kendi Sınırları:

• Starlink, bir bölgedeki kapasite dolduğunda yeni abone alımlarını durduruyor veya “Best Effort” (En İyi Çaba) planıyla sınırlı hız sunuyor. Bu, eş zamanlı kullanıcı sayısını kontrol altında tutmak için bir yöntem.

Örnek Tahmin:

• Orta yoğunlukta bir kırsal bölgede (örneğin 100 km²), 5 uydu kapsama alanında diyelim. Bu durumda yaklaşık 1.000 kişi aynı anda bağlanabilir (5 x 200). Ama bu kişiler video izleme, oyun oynama gibi yüksek bant genişliği kullanıyorsa, sayı düşer (örneğin 50 Mbps/kullanıcı ile 2.000 / 50 = 400 kişi).
• Türkiye gibi bir ülkede hizmet başladığında, büyük şehirlerde bu sınır daha hızlı test edilecek, kırsalda ise daha az sorun yaşanacak.

Starlink Maliyeti

Starlink’in Türkiye’de henüz resmi olarak hizmete başlamadığını (Mart 2025 itibarıyla) göz önünde bulundurarak, ücretler ve donanım maliyeti hakkında genel bilgiler verebilirim. Türkiye’de hizmet başladığında fiyatlar yerel para birimine ve bölgedeki talebe göre ayarlanabilir, ancak mevcut uluslararası fiyatlar üzerinden bir tahminde bulunabiliriz.

1. Aylık Ücret:

• Standart Konut Planı (Residential): Şu anda çoğu ülkede aylık ücret 120 ABD Doları civarında. Türkiye’de bu, döviz kuru üzerinden hesaplandığında yaklaşık 4.000-4.500 TL arasında olabilir (Mart 2025’teki kur varsayımıyla, 1 USD = 33-37 TL). Ancak SpaceX, ülkeye özel fiyatlandırma yaparsa bu miktar değişebilir.
• Roam Planı (Mobil Kullanım): 50 GB veri için 50 USD (yaklaşık 1.650-1.850 TL) veya sınırsız veri için 165 USD (yaklaşık 5.500-6.000 TL) gibi seçenekler var.
• Not: Türkiye’de resmi lansman olduğunda, Starlink’in web sitesinde güncel fiyatlar açıklanır. Ayrıca, bazı bölgelerde “yoğunluk ücreti” (congestion charge) gibi ek maliyetler çıkabiliyor (örneğin 100 USD tek seferlik).

2. Donanım Maliyeti (Starlink Kiti):

• Standart Kit: Tek seferlik donanım ücreti genellikle 349 USD (yaklaşık 11.500-13.000 TL). Bu kit, uydu çanağını, modemi, güç adaptörünü ve kabloları içeriyor.
• Starlink Mini Kit: Daha taşınabilir bir seçenek olan Mini kit, 499 USD (yaklaşık 16.500-18.500 TL) civarında.
• Yüksek Performans Kiti (Flat High-Performance): İşletmeler veya mobil kullanım için daha güçlü bir seçenek, 2.500 USD (yaklaşık 82.500-92.500 TL).
• Nakliye masrafı da eklenebilir; bu genelde 50 USD (1.650-1.850 TL) civarında oluyor.