Amerika Birleşik Devletleri’nde içki yasağı, genellikle “Prohibition” olarak adlandırılan ve 1920-1933 yılları arasında yürürlükte olan bir dönemdir. Bu dönem, Amerika’da alkolün üretimi, satışı ve taşınmasını yasaklayan bir dizi yasadan oluşur.
İçki Yasağı Nasıl Doğdu
İçki yasağı, alkolün sosyal ve ahlaki sorunlara yol açtığını düşünen bir hareket olan “Temperance Movement” tarafından desteklendi. Bu hareketin etkisiyle 18. Anayasa Değişikliği (18th Amendment) 1919’da kabul edildi ve 1920’de yürürlüğe girdi. Volstead Yasası (Volstead Act) olarak bilinen uygulama yasası, alkol üretimini, satışını ve taşınmasını yasakladı.
Yasağın yürürlüğe girmesiyle birlikte birçok bar, meyhane ve alkol üreticisi kapandı. Yasağa rağmen, yasadışı alkol üretimi ve satışı hızla arttı. Bu dönemde “bootlegging” olarak bilinen yasa dışı alkol kaçakçılığı yaygınlaştı. Speakeasy olarak adlandırılan gizli barlar ortaya çıktı, bu mekanlar genellikle gizli girişlere ve şifreli kapılara sahipti.
İçki yasağı dönemi, organize suç örgütlerinin güçlenmesine neden oldu. Al Capone gibi ünlü gangsterler, yasadışı alkol ticaretinden büyük kazanç sağladı. Yasa dışı alkol ticareti ve üretimi, suç oranlarının artmasına ve hukuk sisteminin zorlanmasına yol açtı.
Halkın büyük bir kısmı yasağı desteklese de, zamanla birçok kişi yasağın getirdiği sorunlardan rahatsız oldu. Polis ve hükümet yetkilileri arasında yaygın yolsuzluklar ortaya çıktı. Yasadışı içki ticareti, birçok yetkilinin rüşvet almasına neden oldu.
1933’te, 21. Anayasa Değişikliği (21st Amendment) kabul edildi ve 18. Anayasa Değişikliği yürürlükten kaldırıldı. Bu, Amerika Birleşik Devletleri tarihinde ilk ve tek kez bir anayasa değişikliğinin başka bir değişiklikle iptal edilmesi oldu. Değişiklik, alkolün üretimi, satışı ve taşınmasını yeniden yasal hale getirdi.
Temperance Movement yani İtidal Hareketi
Temperance Movement, 19. ve 20. yüzyıllarda Amerika Birleşik Devletleri’nde ve diğer bazı ülkelerde alkol tüketimini azaltmayı veya tamamen yasaklamayı amaçlayan bir sosyal harekettir. Bu hareket, alkolün bireysel ve toplumsal zararlara yol açtığına inanan insanlar tarafından desteklendi. Hareket, çeşitli dini, sosyal ve politik gruplardan oluşuyordu ve geniş bir destek tabanına sahipti.
Öne Çıkan Gruplar ve Liderler:
- Kadın Hristiyan Temperance Birliği (Women’s Christian Temperance Union – WCTU):
- 1873’te kurulan bu örgüt, hareketin en etkili ve en geniş tabanlı gruplarından biriydi.
- Frances Willard, bu örgütün önde gelen liderlerinden biriydi ve kadınların oy hakkı gibi diğer sosyal reformlarla da ilgilendi.
- Anti-Saloon League:
- 1893’te kurulan bu örgüt, daha profesyonel ve politik odaklı bir yaklaşımla hareketin başını çekti.
- Wayne Wheeler, bu örgütün en tanınmış liderlerinden biriydi ve alkol karşıtı yasaların çıkarılmasında önemli rol oynadı.
- Dini Gruplar:
- Protestan kiliseleri, özellikle Metodistler, Baptistler ve Presbyterians gibi mezhepler, Temperance Movement’ı güçlü bir şekilde destekledi.
- Dini liderler, vaazlar ve dini toplantılar aracılığıyla alkol karşıtı mesajlar yaydılar.
Etkileri:
- Temperance Movement, 18. Anayasa Değişikliği’nin kabul edilmesi ve Prohibition döneminin başlamasında doğrudan etkili oldu.
- Toplumda alkol karşıtı bir kültür ve düşünce tarzı oluşturdu.
- Kadınların toplumsal ve siyasi hayatta daha aktif rol almasını sağladı.
Frances Willard’ın Hayatı
Temperance Movement’ın önde gelen liderlerinden biri, Frances Willard’dır. Frances Willard, hareketin en etkili figürlerinden biri olarak tanınır ve Kadın Hristiyan Temperance Birliği’nin (Women’s Christian Temperance Union – WCTU) başkanı olarak önemli bir rol oynamıştır.
Frances Elizabeth Caroline Willard, 28 Eylül 1839’da New York’ta doğdu. Ailesi, 1846’da Wisconsin’e taşındı ve burada bir çiftlik kurdu. Willard, eğitimine evde başladı ve ardından Wisconsin’deki Milwaukee Female College’a devam etti. Daha sonra Illinois’deki Northwestern Female College’dan mezun oldu. Willard, mezuniyetinden sonra öğretmenlik yapmaya başladı ve Evanston College for Ladies’de rektör yardımcısı oldu. 1871’de Northwestern University’nin kadın bölümünün dekanı oldu. Bu dönemde kadın hakları, eğitim reformları ve sosyal adalet konularında aktif hale geldi.
Frances Willard, 1874’te Kadın Hristiyan Temperance Birliği’ne (WCTU) katıldı. 1879’da WCTU’nun başkanı seçildi ve bu görevi ölümüne kadar sürdürdü. Willard, WCTU’yu Amerika’nın en büyük ve en etkili kadın organizasyonlarından biri haline getirdi.
Willard, “Do Everything” sloganını benimseyerek WCTU’nun sadece alkol karşıtlığı ile sınırlı kalmamasını, aynı zamanda kadın hakları, çocuk işçiliği, eğitim reformları ve sosyal adalet gibi geniş kapsamlı reformlarla ilgilenmesini sağladı. Alkol tüketimine karşı yasaların çıkarılmasını destekledi ve bu amaçla siyasi lobicilik yaptı. Kadınların oy hakkı için de mücadele etti ve bu konuda Susan B. Anthony gibi diğer kadın hakları savunucuları ile iş birliği yaptı.
Frances Willard, 17 Şubat 1898’de New York’ta 58 yaşında öldü. Ölümünden sonra, anısına birçok anıt ve yapı inşa edildi. En dikkat çekici olanı, ABD Capitol Binası’ndaki National Statuary Hall’da yer alan heykelidir. Willard, bu salonda onurlandırılan ilk kadınlardan biridir.
Yasayı Getiren ama akabinde giden adam: Andrew Volstead
İçkinin yasaklanmasını sağlayan Volstead Act, adını Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi üyesi Andrew Volstead’den alır. Andrew Volstead, Minnesota’dan bir kongre üyesiydi ve bu yasanın kabul edilmesi sürecinde önemli bir rol oynadı. Resmi adı “National Prohibition Act” olan bu yasa, 1919 yılında Kongre tarafından kabul edildi ve 1920 yılında yürürlüğe girerek, Amerika Birleşik Devletleri’nde içki yasağı dönemini başlattı.
Andrew John Volstead, 31 Ekim 1860’da Kenyon, Minnesota’da doğdu. Hukuk eğitimi aldı ve avukat olarak çalıştı. Volstead, 1903’ten 1923’e kadar Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi’nde Minnesota’yı temsil etti. Temsilciler Meclisi’nde Hukuk Komitesi başkanı olarak görev yaptı.
Volstead, Ulusal Yasaklama Yasası’nın hazırlanmasında ve kabul edilmesinde öncü rol oynadı. Bu yasa, 18. Anayasa Değişikliği’nin uygulanmasını sağladı. Yasa, alkol üretimi, satışı ve taşınmasını yasakladı, ancak tıbbi ve dini amaçlar için bazı istisnalar getirdi. Yasa, adını Andrew Volstead’den aldı çünkü Volstead, yasanın kabul edilmesi ve uygulanması için yoğun bir şekilde çalıştı.
Yasa İçeriği:
Alkolün (0.5% veya daha fazla alkol içeren içecekler) üretimi, satışı ve taşınması yasaklandı. Federal ve yerel düzeyde yasaların uygulanması için yetkiler belirlendi. Yasadışı alkol üretimi ve dağıtımıyla mücadele etmek için federal ajanlar görevlendirildi.
Volstead Yasası, Amerika’da içki yasağı dönemini başlattı ve bu dönem 1920’den 1933’e kadar sürdü. Yasa, organize suçun artmasına, yasadışı içki üretimi ve satışının yaygınlaşmasına neden oldu. Toplumda yaygın olarak “bootlegging” ve “speakeasies” gibi yasa dışı faaliyetler ortaya çıktı. İçki yasağının getirdiği sosyal ve ekonomik sorunlar nedeniyle, 1933’te 21. Anayasa Değişikliği kabul edilerek içki yasağı sona erdirildi ve Volstead Yasası yürürlükten kaldırıldı.
Andrew Volstead, toplamda on kez Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi üyesi olarak seçildi. Minnesota’nın 7. kongre bölgesini temsil eden Volstead, 1903’ten 1923’e kadar görev yaptı.
