Dünya teknolojiyi kullandıkça yeni şeni şeyler öğreniyor ve kavramlarla kuralları baştan yazıyor. Bunun bir örneğini önceki gün Anayasa mahkemesi kararından gördük. AYM, şirket çalışanlarına şirketleri tarafından verilen maillerin kullanımına dair çok önemli kararlar aldı. Buna göre şirketinizinmailiyle özel yazışma yaparsanız bu, işten çıkarma sebebi olacak, o mailler istendiği zaman delil olarak sayılabilecek.
Konuyu TKNLJ formatında masaya yatıralım:
- Şirketler size bir elektronik posta adresi veriyor. Tıpkı size araba vermesi gibi veya şirket için ofis vermesi gibi. Siz bunu bilgisayarınızdan cep telefonunuzdan saatinize kadar çok acayip yerlerde kullanıyorsunuz. Bunu sadece iş için kullanabilmeniz mümkün mü? Lütfen bir kez daha düşünün.
- Elektronik posta bir iletişim aracı. Eğer bunu karınıza kedili resim göndermek için veya akşam biraz gecikeceğim demek için kullanıyorsanız işten atılmalı mısınız? AYM bunu bir kez daha gözden geçirmeli. Sonuçta bir mailin maliyeti nedir? Şirket buna katlanamıyor mu?
- Şu olursa anlayış gösterebilirim: Mesela şirketinizin kurumsal ağırlığını taşıyan mail ile bir gazeteciye cumhurbaşkanı konusunda atarlı bir yazı gönderdiniz. Gazeteci bunu hangi kimliğinizle yaptığınızı, kendi adınıza mı yoksa şirket adına mı konuştuğunuzu anlamayabilir. Ama bunu tüm zamanlara yaymak mümkün mü?
- Diyelim ki şirkette size yanlış yaptılar ve işten attılar. Siz onları mahkemeye verdiniz. Şirketiniz o zaman maillerinizi araştırmaya başlayacak. Arada bir tane arkadaşınıza, hatta iş arkadaşınıza “bu hafta nasıl geçirdik size futbolda” başlıklı bir mesaj bulacak. Hop size karşı yaptığı bütün haksızlıklar görünmez olacak. Bunu kabul edebiliyor mu acaba AYM? Hakkaniyetli bir karar mı olur bu?
- Mail olarak düşünürsek yanılabiliriz. Mesela şirketinizin verdiği telefonu düşünün. O telefonla annenizi arayıp “iyi misin geçen hafta hastaydın” dediniz. Bu sizin işten atılmanız için mantıklı mıdır? Peki bu telefon hattı şirkete ait olduğu için şirketiniz sizin bütün konuşmalarınızı dinleyebilir mi anlamına geliyor bu? Çok çirkin bir hale gelmiyor mu konu o zaman?
- Şirketin maili şirket tarafından sonsuz ve sınırsız dinlenebiliyor olması ile şirket masanızın üstüne sizin ses ve görüntünüzü takip edebilen bir kamera konması arasındaki fark nedir? AYM bunu kabul edebilecek mi?
- Şirketler çalışanlarına “biz senin her mailinini okuruz dibine kadar takip ederiz” diye bir açıklama yapıyor mu? Bence bu kapsamda eğer yapmıyorsa cidden ona tuzak kuruyor anlamına gelir bu. Hatırlanacağı gibi devlet radar uygulamasını yoldan geçenlere söylemezse ona tuzak kurmuş sayılacağından ceza dahi kesemiyor.
- Mailin özel hayat zamanı mı iş zamanları mı gönderildiği tartışması çok saçma. Bugün herkesin maili cep telefonunda duruyor. Cep telefonu günün 24 saati insanların yanında oluyor. İnsanların hemen hiçbiri iş saati iş dışı saati diye ayırmıyor. Madem böyle bir kaygınız var, iş saatleri dışında mail alışverişini durduracak bir sistem kurun. Bunu engelleyebiliyor musunuz? Kesinlikle hayır. Madem öyle iş saatleri dışında iş maili kullanımına da sesinizi çıkaramamanız lazım.
Anayasa’nın 22. maddesi haberleşmenin gizliliğiyle çok yakından alakalı: Millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı olarak usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça; haberleşme engellenemez ve gizliliğine dokunulamaz.
Şimdi bu maddede iş yerine ait mailler mesajlar diye bir şey geçiyor mu? Ama benim bu çıkan karardan anladığım kadarıyla bir müdür sabahtan akşama kadar çalışanının yazışmalarını okuyabilir.
Mesela ben müdürüm hakkında ileri geri konuştum. Müdür bunları takip etme imkanına sahip midir? Bu yüzdten size dava açabilir mi?
Beyler bayanlar lütfen ciddi olalım. Mail dediğimiz hikaye bizim toplam iletişimimizin önemli bir parçası. Şirket kurumsal bütünlüğüne zarar vermediğim sürece bunu kullanmam benim işten atılma sebebim olmamalı. Şirket de bunu keyfi biçimde okuyup dinleyememeli.
Lütfen hayatın gerçeklerinden kopmadan iş güç yapalım.
