Avrupa Birliği’nin çıkardığı yapay zeka yasasının detayları

Her ülke kendi yapay zeka yasasını çıkarıp dünyayı içinden çıkılmaz bir kaosa doğru koşar adımlarla götürüyor. AB’nin konuyla ilgili yaptığı çalışmayı sizlerle paylaşayım…

Genel Bilgi

  1. Tanım ve Amaç:
    • AB Yapay Zeka Yasası, risk temelli bir düzenleme yaklaşımıyla yapay zekayı (YZ) düzenlemeyi hedefler. Amaç, vatandaşların güvenini artırarak YZ’nin benimsenmesini ve yerel bir ekosistemin büyümesini sağlamak.
    • “İnsan merkezli” bir YZ yaklaşımını teşvik ederken işletmelere de net kurallar sunar.
  2. Tarihçe:
    • Yasa tasarısı ilk olarak Nisan 2021’de yayımlandı. 2024’te yürürlüğe giren yasa, 2027’ye kadar farklı düzenlemeler için kademeli uyum tarihleri belirler.

Yasanın Hedefleri

  1. Riskleri Azaltma:
    • Yüksek hızda otomasyonun yarattığı potansiyel zararlara karşı önlemler almayı hedefler.
    • Vatandaşların haklarını koruma ve yanlış sonuçlar üreten YZ uygulamalarını önleme üzerine yoğunlaşır.
  2. Güven ve Yenilik:
    • Koruyucu düzenlemelerin, YZ kullanımını artırarak topluluk güvenini teşvik edeceği düşünülür.

Yasanın Gereklilikleri

  1. Risk Seviyeleri:
    • Kabul Edilemez Riskler:
      • Manipülatif teknikler ve sosyal puanlama gibi bazı YZ kullanımları yasaklanmıştır. Ancak istisnalar bulunur (örneğin, suç önleme için biyometrik kimlik tespiti).
    • Yüksek Riskli Kullanımlar:
      • Altyapı, sağlık, eğitim gibi alanlardaki uygulamalar, piyasaya sürülmeden önce uygunluk değerlendirmelerinden geçmelidir.
      • Veri kalitesi, şeffaflık, insan denetimi, siber güvenlik gibi kriterlere uyum göstermelidir.
    • Orta Risk:
      • Chatbot gibi araçlarda, kullanıcılara içeriğin YZ tarafından üretildiği bilgisi verilmelidir.
    • Düşük Risk:
      • Sosyal medya önerileri gibi kullanımlar düzenleme dışında bırakılmıştır.
  2. Genel Amaçlı YZ Modelleri (GPAI):
    • Transparanlık ve telif hakkı kullanımına dair açıklama yapılmalıdır.
    • Sistemik risk oluşturan güçlü modeller, ek risk değerlendirme ve azaltma önlemleri almalıdır.

GPAI ve Jenaratif YZ Düzenlemeleri

  1. Yeni Düzenlemeler:
    • 2023’te AB, ChatGPT gibi jenaratif YZ araçlarının yükselişi üzerine yasa taslağında değişiklikler yaptı.
    • Güçlü GPAI modelleri için “FLOPs” hesaplamasına dayalı risk değerlendirme mekanizması getirildi.
  2. İstisnalar:
    • Açık kaynak sağlayıcılar için gereklilikler hafifletildi.
    • Ticari olmayan araştırma modelleri yasa kapsamı dışında bırakıldı.

Yasanın Uygulanma Süreci

  1. Uyum Tarihleri:
    • Ağustos 2024: Yasa yürürlüğe girdi.
    • İlk 6 ay: Yasaklı kullanımlara dair kurallar devreye girdi.
    • 12 ay: Şeffaflık ve yönetişim kuralları başladı.
    • 24-36 ay: Yüksek riskli sistemler için ek yükümlülükler uygulanmaya başlanacak.
  2. Rehberlik ve Danışma:
    • AB, yasa uygulamasını netleştirmek için “Uygulama Kodları” üzerinde çalışmaktadır.

Uygulama ve Cezalar

  1. Merkezi ve Yerel Denetim:
    • GPAI için merkezi AB düzeyinde denetim yapılırken, diğer uygulamalar üye devletlerce denetlenecek.
    • Uygulama verimliliği ilerleyen süreçte netleşecektir.
  2. Cezalar:
    • Yasaklı kullanımlar için %7’ye kadar küresel ciro cezası.
    • Diğer ihlaller için %3’e kadar ciro cezası.

Sonuç

  • İlk Global YZ Yasası:
    • AB’nin, dünyanın ilk kapsamlı YZ yasası olarak tanıttığı düzenleme hâlâ “gelişen bir belge” niteliğinde.
    • Teknolojik gelişmelere paralel olarak yasa da güncellenmeye devam edecektir.

İlgili HaberlerYazarın Diğer İçerikleri