Elon Musk Türkiye’ye gelip Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşecek cümlesi bomba gibi düştü gündeme. Konuyla ilgili fikirleri arka arkaya sıralayalım bakalım ne kadarını mantık zincirinden yakalayabileceğiz. Tabi ki TKNLJ formatında:
- Elon Musk, Türkiye de dahil birçok ülkenin sahip olmak isteyip yapamadığı şeyleri temsil ediyor aslında. Onun parası dünyanın en büyük finans organizasyonu Paypal satışından geliyor (ki bizde yasaklı) Onun bir gözü uzay taşımacılığına bakıyor. Mars’ı düşünüyor. Elektronik destekli otomobil konusunda attığı adımlarla 1900’lerin efsanesi Ford’u geride bıraktı. Bunlar elimizde veri olarak dursun.
- Biz arkamıza 5 babayiğit alarak kendi otomobilimizi yapacağız dedik. Ama herkes, devlet içinde bu konuda çalışanlar da dahil herkes biliyor ki bu saatten sonra sıfırdan bir araba pazarına giriyor olmak çok da karlı bir iş olmayacak. Ama burada vergi avantajı veya sair yöntemlerle Musk’a üretim imkanı verirsek hem Avrupa’ya kolay açılır hem de Türkiye pazarından kendine bir çıkış noktası yakalayabilir. Malumunuz Türkiye yılda 30 milyar liraya yakın otomotiv üretimi ve satışı yapıyor her ne kadar üstünden bize çok az işçilik parası kalsa da… Ama Bursa gibi üretmeyi bilen otomotiv üsleri Musk için zıplama tahtası olabilir.
- Yeni üretilecek bir otomotiv zinciri. inanılmaz gelecek vaat eden Tesla ile zıplama yapabilir. Bu noktada kimse neden Türk otomobili değil de Musk’ın otomobili diye sormaz sanırım. Dünyada ülkenizde üretilmesini istediğiniz tek marka ne diye sorsak muhtemelen Tesla çok açık ara birinci gelir.
- Türkiye daha önce Google, Microsoft ve hatta Apple ile başbakanlık ve hatta cumhurbaşkanlığı seviyesinde bir araya geldi. Her ne kadar bunun altından çok bir şey çıkmamış olsa da bizim yavaş yavaş böylesi buluşmalara karşı bir aşinalığımız başladı. Bu konuda (mesela) Arap ülkelerine karşı daha deneyimli ve ayrıcalıklı konumdayız.
- Türkiye son yıllardaki açılımlarla özellikle Ortadoğu ve yıldızı parlayan Türki cumhuriyetlerin para akıtmaktan kaçınmadığı bir bölge oldu. Musk tek başına bu sermaye pazarlarına girebilir ama bunu ister mi bilmiyorum. Onun yerine bizim üstümüzden elini sıcak sudan soğuk suya sokmadan açılımlar sağlayabilir kendine. Bunu ciddi bir biçimde cebimizde tutmak lazım.
- Musk’ın uzay şirketi SpaceX her ne kadar rüya bir şirket olsa da sermayeye ihtiyaç duyuyor. Bir de Musk’ın haber takibini etkin yaptığım için bende şu izlenim var: Musk global bir şirket olmak istiyor. Salt Amerika’nın içinde ve desteğinde olmak onun çok istediği bir şey değil. Türkiye üstünden Avrupa ve Çin’in ortasında bir yerden operasyonlarını çoklamak enteresan olabilir.
- Bir de SolarCity var tabi. Elon Musk tüm dünyanın peşinden koştuğu güneş enerjisi toplama ve bunu depolama gibi şeylerde çok önemli adımlar attı. Bizimki gibi güneşi bol bir ülkede, güneş enerjisi yatırımı konusunda ciddi adımlar atmak isteyen bir coğrafyada kendine bir açılım bulabilir. Küçük bir ihtimal kabul ediyorum bu kadar nükleer enerji konuşan bir coğrafyada. Ama ben olsam otomobilden sonra bunu konuşurdum